De kern van wetenschap: vertrouwen in het kritisch omgaan met kennis
Op veel plekken staat de waardering van wetenschappelijke kennis onder druk. In Nederland doen wetenschappers het in elk geval nog beter dan journalisten en politici. Het vertrouwen in de wetenschap is de laatste tijd zelfs iets gestegen.
Maar er is wel een tweedeling. In 2025 heeft een derde van het publiek een groot vertrouwen, 15 procent geeft de wetenschap een onvoldoende. Slechts 20 % van het publiek vertrouwt de manier waarop journalisten wetenschap weergeven. En wat politici van wetenschap bakken vertrouwt nog geen 10%. Dat krijg je, als politici selectief winkelen in wetenschappelijke resultaten, niet om kunnen gaan met onzekerheid, of nog erger, eigenlijk helemaal niet snappen hoe wetenschap werkt.
Wetenschap bestaat uit het stellen van vragen en bedenken hoe je die vraag kan beantwoorden. Daarvoor doe je onderzoek, waarbij je uitkomsten accepteert, ook als die tot een onverwacht of niet eenduidig antwoord komen. Bij dat alles stel je je open voor kritiek.
De socioloog Robert Merton heeft een aantal principes voorgesteld waaraan goede wetenschappelijke resultaten zouden moeten voldoen.
(1) Het gaat om openbare en gedeelde kennis;
(2) De kennis is universeel en verkregen onafhankelijk van de persoonlijke achtergrond van de onderzoeker;
(3) de kennis moet belangeloos zijn, niet afhangen van eigen- of groepsbelang.
(4) Onderzoekaanpak en resultaten moeten opengesteld zijn aan toetsing en kritiek van andere wetenschappers.
Daaraan zijn later nog eisen van originaliteit en oprechtheid toegevoegd. Ook al is de wetenschappelijke kennis het beste wat we hebben, er zitten wel haken en ogen aan de hiergenoemde principes
.
Volg de podcast en word gratis lid via mennoenerwin.nl voor meer natuur en wetenschap verhalen. abonneer je daar ook op de nieuwsbrief met 5 tips over Teken.
We hebben een kleine aanpassing gedaan:
Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.
Zaterdag een nieuwsbrief NL met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp zowel in het nederlands als het engels.
Zondag een engelse nieuwsbrief ENG over het onderwerp van de week.
Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack en zet daar uit wat je niet meer wil ontvangen. Je kan ook alles uitzetten.
