Nieuwsbrief #170 Water: is er wel genoeg?
Nieuwsbrief over natuur en wetenschap in Nederlands
Is ons water wel schoon genoeg?
Wie let er op de kwaliteit van ons water? “Uiteindelijk is het drinkwaterbedrijf verantwoordelijk voor het water wat bij ons uit de kraan komt”, zegt Hilde Prummel, directeur van Waterlaboratorium Noord. “Maar wij onderzoeken en bewaken in Groningen en Drenthe elke dag de waterkwaliteit van bron tot tap, dus het water waaruit drinkwater gemaakt wordt. Terwijl de waterschappen het oppervlaktewater in de gaten houden. Natuurlijk werken we heet nauw samen”.
Het is met de waterkwaliteit best een ingewikkeld verhaal. Hoe voorkom je dat er zoals nu veel hormonen en restanten van medicijnen in het water terecht komen? Dat geeft veel problemen in de natuur. Die hormonen zorgen bijvoorbeeld voor geslachtverandering bij vissen en amfibieën. Hoe zorg je ervoor dat er geen medicijnen in het drinkwater terecht komen? Wie is daar verantwoordelijk voor? “Nou, daar kan ik wel wat op zeggen. Want de verantwoordelijke voor de drinkwaterkwaliteit, zoals het uit de kraan komt, dat is gewoon het waterbedrijf.
Dat is er bij wet geregeld. En daar zit ook op dit moment nog niet zo heel erg veel problemen. Waar wel mijn zorg zit, is dat er natuurlijk heel veel medicijnresten in ons oppervlaktewater of in ons grondwater zelfs aangetoond worden. En dat zijn de bronnen waar we drinkwater van gaan maken. Dus je zult dit ook echt met elkaar moeten gaan oppakken. Mensen zijn tegenwoordig nog maar heel kort in het ziekenhuis. Dus het afvalwater van een ziekenhuis, dat bevat ongeveer maar 15% van de medicijnresten.
Dus iedereen plast het eigenlijk thuis uit. Ja, dan zou je het dus centraal moeten gaan zuiveren. We worden met elkaar veel ouder, we gebruiken meer medicijnen gebruiken dus dat is één punt en een ander punt is natuurlijk ook wel dat op ons laboratorium wordt onze apparatuur ook steeds geavanceerd dus we kunnen ook meer meten dan vroeger. Ik ben van huis uit een waterzuiveraar. Dus mijn hart gaat er, als ik daarnaar kijk, wel een beetje sneller van kloppen. Misschien nog leuk om te noemen. Dat we op dit moment een proef hebben lopen op de rioolwaterzuivering van Garmerwolde. Dat zuivert echt het afvalwater van de stad Groningen met twee hele grote ziekenhuizen. We testen daar het verwijderen van medicijnen met planten, en ook met een membraanfiltratie. En het laatste, en dat vind ik de meest sympathieke techniek... en dat is het omzetten, proberen de medicijnmoleculen op te knippen... zodat ze door bacteriën opgevreten worden. Als dat gaat lukken, dan zou dat echt het allermooiste zijn. Dat zou ook, denk ik, de toekomstrichting zijn”.
Wat doen we met industrieel afvalwater, zoals dat nu nog bijvoorbeeld in de Rijn terecht komt, een belangrijke waterleverancier van Nederland? Het is daar niet gelukt het uit de rivier te houden. We hebben in Noord-Nederland smeerpijpen gehad, de ergste was die vanuit de stad naar Delfzijl met onder andere zware verontreiniging van Aagrunol uit de stad Groningen. Die is inmiddels gesaneerd. “Ja, we hebben nog vanuit Veendam de Veenkoloniale afvalwaterleiding”. En die gaat dan naar de Waddenzee of zo? “Ja. Maar dit is wel een mooi idee voor de Rijn...omdat uiteindelijk gaat er onderweg een heleboel in de Rijn...En aan de achterkant moeten alle waterbedrijven in het westen er allemaal uit halen. En dat kan, technologisch kan er heel veel, om daar drinkwater uit te maken. Alleen dat kost hartstikke veel geld. Dus het water in het westen van het land is ook twee, drie keer zo duur als hier in Noord-Nederland”. Uitdagingen genoeg in Nederland. Industriële belasting en belasting vanuit de landbouw met bestrijdingsmiddelen (zoals Round up) maakt dat de waterkwaliteit in Nederland de slechtste is van alle EU-lidstaten; maar één procent van onze wateren verdient het predicaat ‘goed’. De kans is dan ook klein dat we tijdig voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water. En dan hebben we het nog niet gehad over microplastics en PFAS. Hilde Prummel: ”Hoe meer we aan de bron kunnen voorkomen dat het in het milieu komt, hoe beter we de drinkwaterkwaliteit beschermen”. Op dit moment is in elk geval de drinkwaterkwaliteit in Nederland nog op orde. En daarmee kan Hilde met een gerust hart tot haar aanbeveling komen: “gewoon vers water uit de kraan drinken. En je voorkomt ook nog een enorme berg aan afval en plastic flesjes. Dus nooit meer doen. Altijd water uit de kraan drinken”.
5 praktische tips van Hilde Prummel over waterkwaliteit
Drink kraanwater. Het is beter van kwaliteit dan flessenwater én milieuvriendelijker.
Spoel geen medicijnen door de wc. Lever ze in bij de apotheek.
Gebruik minder bestrijdingsmiddelen. Roundup hoort niet in ons milieu.
Check het etiket. Vermijd producten die ons water kunnen vervuilen. Die zijn verplicht gemarkeerd, spoel ze ook niet zo maar weg maar geef ze af bij een gemeentelijk depot.
Maak van zorg om water je vak. Zorg voor voldoende water van voldoende kwaliteit is een spannend en belangrijk werkveld. Een opleiding in die richting geeft je ook internationaal veel kansen: Hilde zoekt collega’s!
Blijf op de hoogte!
Wil je meer weten over de geheimen achter ons drinkwater en andere fascinerende natuur- en wetenschapsonderwerpen? Abonneer je dan op onze podcast en Substack via mennoenerwin.nl, en mis geen aflevering meer.
