Nieuwsbrief #184 Komt leven op aarde uit de ruimte?

Nieuwsbrief over natuur en wetenschap

Komt leven op aarde uit de ruimte?

Net zoals alles op aarde zijn wij uit sterrenstof opgebouwd. Maar minder duidelijk is of het leven op aarde ook letterlijk uit de ruimte kwam aanwaaien, via aminozuren, de bouwstenen van onze eiwitten op meteorieten en kometen. Heel lang dacht met aan een spontaan ontstaan van de leven, palingen uit paardenkoppen, muizen uit graan, bladluizen uit douw.

Het duurde tot 1865 toen Pasteur een definitief einde maakte aan deze ‘generatio spontanea’ theorie toen hij de rol van bacteriën kon aantonen. Een theorie uit het begin van de 20 e eeuw zegt dat het ontstaan van het leven ooit op aarde gebeurde. In een oersoep van water gemengd met waterstof, methaan en ammoniak ontstonden door blikseminslag de bouwstenen van het leven. Een andere theorie zegt dat het leven op aarde ontstond diep in de oceanen, bij hete bronnen.

Zekerheid is er niet, misschien weten we in de nabije toekomst meer. Op 1 juli 2025 is er voor de derde keer een interstellaire komeet gevonden die vanuit het midden van onze Melkweg op weg is naar ons zonnestelsel. De komeet I3/Atlas benadert ons zo dicht dat we via afgebogen zonnestralen kunnen gaan bepalen uit welke bestanddelen die komeet bestaat. Die bevindingen kunnen onze kijk op het ontstaan van leven op aarde misschien wel stevig beïnvloeden. Onze podcast was trouwens al opgenomen voor I3/Atlas in de openbaarheid kwam.

Er zijn een aantal beginstappen in het leven. Membranen zijn belangrijk als afscheiding van de omgeving. Er ontstaan dan blaasjes, met als wand vaak een dubbele waterafstotende vette laag in het midden en aan weerzijden een wateraantrekkende laag. Daarnaast worden eiwitten gevormd uit ketens van aminozuren. En dan spelen nucleïnezuren een grote rol. Dat zijn fosforzuren zoals die in de kern (oftewel nucleus) van cellen worden aangetroffen. Maar die zuren komen ook voor los in cellen in cellen zonder kern, zoals bij bacteriën. Die nucleïnezuren kunnen aan elkaar worden vastgekoppeld tot ketens die zich kunnen vermeerderen. Er ontstaat dan RNA, waarbij een suiker ribose (R) deel uitmaakt van de nucleïnezuren (NA). Dat vinden we terug bij bacteriën en virussen. Bij hogere cellen, inclusief alle meercellige wezens op aarde, is van het suiker een zuurstofmolecuul afgekoppeld, dat heet dan desoxyribose, en dat vormt een bouwsteen van (ook ons) DNA. Al met al kan er al vroeg sprake zijn van een chemische ontwikkeling van zich vermeerderende en met elkaar concurrerende structuren.

Uiteindelijk vormden zich bij de ingewikkelder cellen met celkernen en DNA in de cel nog tal van andere structuren zoals energiefabrieken en allerlei opslagmechanismen. Een theorie zegt dat die ingewikkelde structuren misschien wel door samengaan met bacteriën in die cellen terecht zijn gekomen zoals we die kennen bij schimmels, planten en dieren.

De grote vraag blijft of die ontwikkelingen nu allemaal op aarde plaats vonden, of in delen toch misschien door kometen en meteorieten uit de diepe ruimte bij ons zijn beland. Aan de ene kant is er werkelijk heel veel tijd (miljarden jaren) geweest om allerlei chemische reacties op aarde de tijd te geven voor een heel geleidelijke ontwikkeling van het aardse leven. Deze zogenaamde abiogenese, ontstaan van het leven via de chemie, vond dan plaats op basis van heel simpele elementen en verbindingen uit de ruimte. Voor een groot deel zijn zulke processen ook heel aannemelijk gemaakt. Aan de andere kant kunnen er best heel complexe stoffen, en misschien zelfs ketens zoals RNA of eiwitten, vanuit “deep space” bij ons zijn gearriveerd. Best wel ingewikkelde dieren als de beerdiertjes (ze zijn kleiner dan een millimeter) bleken goed tien jaar geleden het vacuüm van de ruimte te kunnen overleven. Er zijn heel veel vragen open, misschien geeft I3/Atlas ons een nieuwe inkijk. Niet alleen over het ontstaan van leven op aarde, maar ook over de mogelijkheden van leven buiten ons zonnestelsel.

Daarom een tip voor een mogelijk nieuw en fascinerend inzicht in het ontstaan van elven op aarde:

- Volg in het nieuws de metingen die binnen gaan komen van de interstellaire komeet I3/Atlas

Blijf op de hoogte!

Wil je meer weten over de geheimen achter ons biologie en andere fascinerende natuur- en wetenschaps onderwerpen? Abonneer je dan op onze podcast en Substack via mennoenerwin.nl, en mis geen aflevering meer. Direct naar de podcast ? Link naar de podcast

Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.

Zaterdag een nieuwsbrief NL met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp in het nederlands

Zondag een engelse nieuwsbrief ENG over het onderwerp van de week.

Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack en zet daar uit wat je niet meer wil ontvangen. Je kan ook alles uitzetten en toch lid blijven van onze substack en dat je dus geen mails meer krijgt.