Nieuwsbrief #186 In de schaduw van zijn staart, oftewel de rode eekhoorn

Nieuwsbrief over natuur en wetenschap

In de schaduw van zijn staart, oftewel de rode eekhoorn

Een passender naam hadden de Grieken niet kunnen bedenken voor dit betoverende knaagdier. Boombewoner bij uitstek bouwen deze pluimstaarten op vijf tot zes meter hoogte hun nesten. Ze stellen daarmee ook eisen aan hun woonomgeving, eiken moeten wel veertig jaar zijn, beuken zelfs wel zestig, voor een eekhoorn er mee genoegen neemt als woonplaats. Ze geven eigenlijk de voorkeur aan uitgestrekte naaldbossen, of op zijn minst gemengde bos met niet al te veel loofbomen. Het zijn vlijtige verzamelaars van noten, eikels en kegels van naaldbomen en leggen voorraden aan voor de winter. Maar ze vergeten wel eens een voedseldepot, en zo dragen ze bij aan de verspreiding van bomen. Een bedreiging vormt de grijze eekhoorn, net wat groter en sterker dan onze eigen rode eekhoorn. Deze Amerikaanse exoot werd in de 19e eeuw in Engeland ingevoerd, en heeft zo ook ons land bereikt.

Die exoten zijn een echt probleem, en niet alleen als voedselconcurrent. Grijze eekhoorns kunnen dragers van virussen zijn die voor hen niet maar voor onze inheems rode eekhoorn wel dodelijk kunnen zijn. In Engeland hebben de grijze eekhoorns in loofbossen inmiddels de overhand gekregen. In Nederland werden een aantal exotische eekhoornsoorten als huisdier gehouden, inmiddels is dat verboden en is de rode eekhoorn strikt beschermd. Hier en daar is nog een Aziatische roodbuikeekhoorn te vinden (onze rode heeft een witte buik). De populatie van rode eekhoorns in Nederland heeft altijd geschommeld in grootte. Behalve problemen met virussen en de eencellige parasiet toxoplasmose hangt dat ook nauw samen met de hoeveelheid voedsel, een slechte oogst in de herfst veroorzaakt veel sterfte in de volgende winter. Natuurlijke roofvijanden zijn er in overvloed, bunzingen en vossen op de grond, boommarters en haviken in de bomen. Het verkeer kost ook veel slachtoffers, en mede door de steeds verdere opsplitsing van het landschap is ons bestand de laatste jaren met een derde afgenomen.

Gelukkig heeft de rode eekhoorn een enorm verspreidingsgebied. Behalve in Zuid Spanje en op sommige Middellandse zee eilanden na komt deze eekhoorn voor in heel Europa en tot ver in Noordoost Azië, benoorden de Himalaya. In ons land ontbreekt de rode eekhoorn alleen in delen van Zeeland, het noorden van Noord Holland en Groningen en het westen van Friesland. De aanblik van een eekhoorn blijft een vreugdevolle gebeurtenis, en zeker als men het geluk heeft een eekhoorn aan de maaltijd te zien, het voer parmantig tussen de kleine voorpoten, de pluimstaart elegant balancerend, en de eigenwijze gepluimde oren fier overeind, dan kan die dag niet meer stuk

Vijf tips om eekhoorns te zien

1) Of eekhoorns in de buurt zijn aangetroffen is goed na te gaan via waarneming.nl. Daar kunnen ook eigen waarnemingen op geplaatst worden

2) Eekhoorns zijn overdag actief, vooral na de ochtendschemering en voor de avondschemering. Ze foerageren op de grond, al dan niet gebruik makend van hun verstopte voorraden. Bij onraad kunnen ze heel snel spiraalsgewijs in de boom omhoog klimmen. Of ze springen van boom tot boom, balancerend met hun pluimstaart

3) In de winter zijn in loofbomen hun 30-50 cm grote bolvormige nesten makkelijk waar te nemen, kijk minstens vijf meter hoog in de boomkroon

4) Een andere goede aanwijzing voor de aanwezigheid van eekhoorns zijn hun eetresten onder de boom: afgekloven dennenappels (en vooral de losse schubben), halve hazelnoten, en bijvoorbeeld aangevreten eikels en beukennoten.

5) En wie pech heeft en geen eekhoorn te zien heeft gekregen: er zijn veel prachtige filmpjes op het internet te vinden, bijvoorbeeld

(eekhoorns op de Veluwe)

Blijf op de hoogte!

Wil je meer weten over de geheimen achter ons biologie en andere fascinerende natuur- en wetenschaps onderwerpen? Abonneer je dan op onze podcast en Substack via mennoenerwin.nl, en mis geen aflevering meer. Direct naar de podcast ? Link naar de podcast

Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.

Zaterdag een nieuwsbrief NL met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp in het nederlands

Zondag een engelse nieuwsbrief ENG over het onderwerp van de week.

Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack en zet daar uit wat je niet meer wil ontvangen. Je kan ook alles uitzetten en toch lid blijven van onze substack en dat je dus geen mails meer krijgt.