Nieuwsbrief #191 🍃 De beste thee gaat per kilo
Nieuwsbrief over natuur en wetenschap en deze week over thee
🍃 De beste thee gaat per kilo
🍵 Thee is alleen thee als er Camellia sinensis op staat.
Dat is de naam van de theeplant zoals die vooral in China en India, maar ook in Indonesië, Kenia, Sri Lanka, Perzië en Turkije wordt verbouwd. Met koffie is echte thee de meest gedronken warme drank ter wereld. Thee werkt bloeddrukverlagend en heeft meer gunstige inhoudsstoffen. Maar het is een sprookje dat er geen cafeïne in een kop thee zit — het is alleen de helft van wat in een kop koffie zit.
🌿 De opmars van kruidenthee (zoals rooibos of kamille) verwart de cijfers over theeconsumptie. Maar met een productie van haast vijf miljoen ton echte thee wint de theeplant het duidelijk. Drogen en oxideren van theebladeren levert zwarte thee op; zonder oxidatie ontstaat groene thee
.
🥇 Onder de top variëteiten geldt naast Assam (met een hoog cafeïne-gehalte) vooral Darjeeling, van de voet van de Himalaya, als de “champagne” onder de theesoorten.
🌍 De Teekampagne.
💡 Op initiatief van een Berlijnse hoogleraar is veertig jaar geleden de inventieve Teekampagne opgezet. De teler krijgt een goede prijs, de thee-aanbouw is inmiddels biologisch, en de consument betaalt voor de allerbeste first flush Darjeeling minder dan voor een pakje matige supermarktthee.
📦 Hoe dat kan? Een kwestie van vaak thee drinken — de verkoop gaat per kilo-pak.
👨🏫 In 1985 was de economiehoogleraar Faltin een project begonnen om met studenten een verantwoorde onderneming op te zetten. Hij had al in India bekeken wat de problemen waren rond theeproductie en de verkoopketen richting de Europese theedrinker.
💰 Bij de verbouw ook in het beste thee-aanbouwgebied van Darjeeling werden boeren en plukkers slecht betaald. Er waren talloze tussenstappen — van theeveilingen, exporteurs, importeurs, groothandelaren tot aan supermarkt en winkelier — voor de theeklant in beeld kwam.
🍃 En die was getrimd op de afname van theezakjes en op zijn hoogst een honderd gram pakje thee. Ook in Darjeeling werden nog veel plantenbeschermingsmiddelen gebruikt. Zorg voor natuurbehoud en leefomgeving werd gezien als een Westers luxeprobleem.
🌱 Alleen na een aardverschuivings-catastrofe in 1968 begon er enige belangstelling voor herbebossing te ontstaan.
🌏 Uiteindelijk is het de Teekampagne gelukt de boeren te overtuigen mee te gaan in de fair-trade-benadering in wat inmiddels de grootste afnemer van Darjeeling-thee ter wereld is.
🌳 Meer soorten thee zijn in het programma opgenomen — steeds vanuit biologische aanbouw, goede zorg voor het milieu (inmiddels 3,2 miljoen bomen aangeplant), een faire prijs voor de plukkers, directe import vanaf de plantages naar Europa en rechtstreekse verkoop aan de consument. Hoe groter de verpakking, hoe voordeliger.
🏺 Hoe thee wordt gemaakt
☀️ Theeoogst is een arbeidsintensieve aangelegenheid, en dat geldt ook voor de productie, vooral van zwarte thee. De jonge theebladeren moeten eerst verwelken.
🌀 Dan wordt het vocht door rollen tussen vlakke persen onttrokken. Daarna krijgt thee zijn aroma en kleur door oxidatie — een bijzonder proces waarbij geleidelijk warme, vochtige, zuurstofrijke lucht tussen 27 en 29 °C wordt toegevoegd.
🔥 De oxidatie wordt gestopt door de bladeren te verhitten en te drogen. Van een kilo theebladeren blijft ongeveer 200 gram zwarte thee over. Bij groene thee laat men de oxidatiestap geheel weg.
🧪 Naast cafeïne (in thee ook wel theïne genoemd) bevat thee fluoride — goed tegen tandbederf — en antioxidanten die het risico op diabetes type 2 en beroerte verlagen.
⚕️ De eerste thee werd in Nederland ooit als geneesmiddel ingevoerd. Daarna was het een tijd een luxeproduct voor de rijke bovenlaag, maar al vanaf de achttiende eeuw was thee een door de gehele bevolking gewaardeerde drank.
☕ De concurrentieslag met koffie duurt tot op de dag van vandaag voort. Nog wint koffie, maar toch beschouwt 70 % van onze bevolking zich als theedrinker.
💡. Tips voor de theedrinker
1️⃣ Gebruik goed, zacht water — het liefst ontkalkt. Dat is het geheim achter elke goede thee.
2️⃣ Voor zwarte thee: niet te lang (3-4 minuten) trekken in water dat net daarvoor gekookt heeft, het liefst in een thee-ei dat de thee ruimte geeft.
3️⃣ Voor groene thee: gebruik iets minder heet water (70 – 85 °C, afhankelijk van de variëteit).
4️⃣ Kruidenthee is geen beschermd begrip — op zijn best kan het geen kwaad. Producten als “afslankthee” zijn af te raden.
5️⃣ Let bij de koop op fair-trade labels en erkend biologische herkomst — het pesticidegehalte kan anders ontstellend hoog zijn.
Blijf op de hoogte!
Wil je meer weten over de geheimen achter ons biologie en andere fascinerende natuur- en wetenschaps onderwerpen? Abonneer je dan op onze podcast en Substack via mennoenerwin.nl, en mis geen aflevering meer. Direct naar de podcast ? Link naar de podcast
Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.
Zaterdag een nieuwsbrief NL met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp in het nederlands
Zondag een engelse nieuwsbrief ENG over het onderwerp van de week.
Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack en zet daar uit wat je niet meer wil ontvangen. Je kan ook alles uitzetten en toch lid blijven van onze substack en dat je dus geen mails meer krijgt.
